Lô hội, cây lô hội có tác dụng gì tốt?

Cây lô hội từ lâu đã được cả thế giới sử dụng để chữa bệnh, giải khát và làm đẹp rất tốt. Tuy nhiên, nếu sử dụng cây lô hội không đúng cách có thể gây ra những tác dụng phụ và thậm chí có thể gây hại đến sức khỏe. Trong bài viết này, cagaileosadu sẽ cùng bạn đọc làm rõ hơn về đặc điểm, tác dụng và những lưu ý quan trọng về loại cây này.

Lô hội thuộc họ hành tỏi (Liliaceae), tên khoa học là Aloe vera L. var chinensis (Haw) Berger, là loại cây thảo sống lâu năm có lá màu xanh lục mọc sát nhau, không cuống, mẫm, dày, hình ba cạnh, mép lá dày có răng cưa thô. Hoa màu vàng lục hoặc phớt hồng, mọc thành từng chùm dài, thường nở vào mùa hè và thu. Quả lúc đầu màu xanh, sau chín chuyển màu vàng, nang hình bầu dục.

Lô hội còn được gọi với các tên khác như Nha đam, La vi hoa, Lưỡi hổ, Du thông, Long miệt thảo, Tượng tỵ thảo,… trong một số sách cổ còn gọi là Quỷ đan, Nô hội. Trong tiếng Hán, lô là đen, hội là hội tụ, tích tụ lại, ý nói nhựa cây lô hội cô lại sẽ có màu đen, có thể vón thành bánh.

A loin là hoạt chất chủ yếu trong lô hội gồm nhiều antraglucosid ở dạng tinh thể chiếm tỷ lệ 16-20%, vị đắng và có công dụng nhuận tẩy. Một số nghiên cứu chỉ ra lô hội còn chứa một chút tinh dầu màu vàng mùi đặc biệt, nhựa cây cũng có công dụng tẩy chiếm 12-13%.

Lô hội tính mát, có vị đắng, vào 4 kinh Can, Tỳ, Vị. Từ lâu đã được sử dụng làm vị thuốc giải độc, thanh nhiệt, mát huyệt, tả hỏa, cầm máu (chỉ huyết), thông đại tiện, nhuận tràng. Dùng để chữa các bệnh chóng mặt, đau đầu, phiền táo, viêm dạ dày, đại tiện bí, tiêu hóa kém, viêm mũi, cam tích, kinh bế, viêm tá tràng, co giật (kinh giản) ở trẻ em, tiểu đường... Đối với phụ nữ mang thai, người tỳ vị hư nhược không nên dùng.

Về tác dụng chữa bệnh thì tùy từng bộ phận, theo sách Vân Nam Trung dược tư nguyên danh lục thì lá lô hội có công dụng thông tiện, ngừng đau, mát máu, thúc kinh, tiêu viêm, giải độc, sát trùng, tả hỏa. Chủ trị bỏng nước, bỏng lửa, kinh bế, cam tích, ghẻ lỡ, nhọt lở độc sưng.

Hoa lô hội mạnh vị, lợi thấp. Chủ trị ho hắng, thấp chẩn, cảm nhiễm đường niệu, tiêu hóa không tốt,...

Bao gồm 3 tác dụng chính: Liều cao là thuốc tẩy mạnh, thấp kích thích tiêu hóa và còn là thuốc có công dụng thuông mật.

Trị ho có đờm: 200g lô hội, lột vỏ ngoài, dùng nước rửa sạch chất dính, sắc nước uống trong ngày (theo Quảng đông trung thảo dược).

Điều trị ho khạc ra máu: 12-20g hoa lô hội khô sắc nước uống trong ngày (theo Nam phương chủ yếu hữu độc thực vật).

Trị nôn ra máu: 20g hoa lô hội, sắc với rượu uống trong ngày (theo Lĩnh nam thái dược lục).

Chữa bệnh tiểu đường: 20g lá lô hội, uống sống hoặc sắc uống ngày 1 thang.

Trị tiểu đục, nước tiểu giống nước vo gạo: 20g lô hội tươi giã nát, thêm 30 hạt đạm qua tử nhân, uống ngày 2 lần trước mỗi bữa ăn (theo Phúc kiến dân gian thảo dược). Hoặc có thể dùng 20g hoa lô hội nấu với thịt lợn ăn.

Trẻ em cam tích: 20g rễ lô hội khô sắc nước uống ngày một thang (theo Nam phương chủ yếu hữu độc thực vật).

Chữa chóng mặt, đau đầu: 20g lô hội, 20g lá dâu, 12g hoa đại. Sắc nước uống 2-3 lần trong ngày.

Chữa tiêu hóa kém: 20g lô hội, 12g bạch truật, 4g cam thảo. Sắc nước uống thành 2-3 lần trong ngày.

Điều trị viêm loét tá tràng: 20g lô hội, 12g bột nghệ vàng tán mịn, 20g dạ, 6g cam thảo. Sắc nước uống thành chia 2-3 lần trong ngày. Trường hợp bị ợ chua nhiều thì thêm 10g mai mực tán bột, chiêu với nước thuốc trên. Một liệu trình khoảng 15 đến 20 ngày.

Trị kinh bế, đau bụng kinh: 20g lô hội, 20g rễ củ gai, 12g nghệ đen 12g, 12g tô mộc, 4g cam thảo. Sắc nước uống 2-3 lần trong ngày.

Chữa bỏng: Lá lô hội cắt thành từng khúc rồi xẻ mỏng, đắp vào da, nhựa lô hội bôi vào chỗ bỏng thì sẽ mát và lành ngay.

Trị dị ứng, mẩn ngứa: Gel lô hội bôi lên vùng da mẩn ngứa sau khi dấp rửa bằng nước nóng 3-4 lần.

Chữa Eczema: Lá lô hội xẻ mỏng lấy nhựa bôi phủ lên mỗi ngày, nhớ không được kỳ rửa, để khi lớp nhựa khô đóng vảy bong ra thì có thể đã lên da non. Trường hợp chàm bị chảy nước nhiều thì nên cô nhựa lô hội đặc sệt thành cao mà phết vào, nhớ phủ dày cho tới khi ra da non.

Chữa bệnh viêm da: Lấy khăn vải thấm nước sôi dấp vào, nguội thì vắt khô tiếp tục thấm nước sôi dấp vào khoảng 5-7 lần cho đỡ ngứa, rồi lau khô, xẻ mỏng lá lô hội đắp lên chỗ da bị viêm. Làm liên tục nhiều ngày, mỗi ngày 2 lần.

Chữa quai bị: Dùng lá lô hội giã nát rồi đắp lên vùng sưng đau. Song song đắp, sắc nước 20g lá lô hội uống 2 -3 lần trong ngày.

Điều trị viêm đại tràng mãn tính: 5 lá lô hội tươi, lột bỏ vỏ ngoài mang xay nhỏ với 500ml mật ong. Uống thành 2 – 3 lần mỗi ngày, mỗi lần 30ml.

Chữa đau nhức do tụ máu, chấn thương: Giã nát lá lô hội tươi đắp vào chỗ sưng đau. Đồng thời xay nhỏ hoặc giã nát 20g lá lô hội để uống 2 – 3 lần trong ngày.

Trị táo bón: Ăn mỗi ngày một lá lô hội tươi, hoặc có thể xay nhỏ 20g lô hội 20g với 0,5 lít nước uống 2 – 3 lần trong ngày.

Lô hội trị mụn nhọt: Giã nát lá tươi đắp lên mun nhọt.

Trị trứng cá: Lột vỏ lá lô hội tươi lấy phần dịch nhầy bên trong, xoa vào chỗ bị trứng cá. Mỗi ngày làm 1 lần và trong nhiều ngày.

Trị nám da: Cách đơn giản nhất là lá lôi hội tươi gọt bỏ toàn bộ phần vỏ, lấy phần gen bên trong thoa trực tiếp lên vùng da bị nám. Khoảng 15 – 20 phút sau thì rửa sạch bằng nước. Có thể cho thêm một ít nước vo gạo vào cùng gen mang lại tác dụng cao.

Phòng chống bệnh ung thư: Dùng 20g lá lô hội sắc uống trong ngày hoặc có thể uống sống.

Điều trị ung thư đại tràng: 20g lô hội, 15g chu sa. Dùng rượu làm viên, uống 4g mỗi ngày cùng với rượu.

Trị bạch huyết: 20g lô hội, 20g đương quy. Viên tròn uống 2 lần trong ngày, mỗi lần từ 8 - 12g.

Chữa u não: 15g lô hội, 15g thanh đại, 15g đại hoàng, 12g long nha thảo, 20g đương quy, 6g hoàng liên, 10g chi tử, 6g hoàng cầm, 4g hoàng bá, 6g mộc hương và 2g xạ hương. Tán bột tất cả các vị thuốc trên, uống 2 lần trong ngày, mỗi lần từ 8 – 12g.

Vì lô hội có công dụng tẩy mạnh nên cần giảm liều hay ngưng dùng nếu xuất hiện hiện tượng đại tiện phân lỏng. Người nào đã bị đại tiện phân lỏng thì đừng dùng. Cần thận trọng với người cao tuổi. Người mang thai hay người tỳ vị hư nhược tuyệt đối không dùng.

Khi dùng lô hội đắp lên da làm đẹp cần lưu ý loại bỏ toàn bộ lớp vỏ ngoài bởi phần này chứa chất độc có thể gây dị ứng, mẩn đỏ da.

Nhiều người không biết rằng nhựa lô hội nguyên chất là một chất độc mà để ngoài không khí dễ bị oxy hóa làm mất hoạt tính. Người tiêu hóa lượng lớn lô hội có thể bị nôn mửa, co thắt bụng, tiêu chảy và bài tiết nước tiểu màu hồng như máu.

Một số trường hợp người cao tuổi uống nước lô hội với mục đich giải khát và nhuận tràng trong vòng 1 tuần đã bị rối loạn nhịp tim, dẫn đến áp huyết cao và xơ vữa động mạch. Riêng trẻ em bị bệnh tim bẩm sinh uống nước lô hội sẽ rất nguy hiểm.

Những người bị bệnh tim tránh dùng lô hội vì rất dễ gây loạn nhịp tim gây ảnh hưởng tới sức khỏe.

Trong cuốn “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam”, Giáo sư Đỗ Tất Lợi cho biết lô hội là cây thuốc bổ (ở liều nhỏ 0,05-0,1g) có thể giúp tiêu hoá nhờ kích thích nhẹ nvào iêm mạc ruột và đào thải cặn bã.

Thế nhưng, nếu dùng quá liều có thể gây xung huyết ở các cơ quan bụng do nó là một loại thuốc tẩy mạnh nhưng lại tác dụng chậm, đặc biệt ở ruột già. Bên cạnh đó, nhựa khô cây lô hội dùng với liều cao dễ gây ngộ độc, nhất là đối với trẻ em dưới 15 tuổi.